Türkiye’nin lokomotif sanayi kollarından biri olan demir ve çelik sektörü, ülkenin ekonomik kalkınmasında kilit bir rol oynamaktadır. Bu sektörün en stratejik merkezlerinden biri de şüphesiz ki İskenderun‘dur. Tarihi, coğrafi konumu, dev entegre tesisleri ve gelişmiş lojistik imkanları sayesinde İskenderun, hem ulusal hem de uluslararası demir çelik ticaretinin kalbi konumundadır.
Bu kapsamlı rehberde, İskenderun demir fiyatlarını detaylıca inceleyecek, fiyatları belirleyen küresel ve yerel dinamikleri analiz edecek, güncel fiyat türlerini sunacak ve sektörde güvenilir tedarikçilere dair hayati bilgileri paylaşacağız. Yatırımcılar ve inşaat profesyonelleri için en doğru kararları almalarına yardımcı olacak, bir içerik hazırladık.
İskenderun Demir Ticaretinde Neden Bir Stratejik Merkezdir?
İskenderun’un demir ve çelik sektöründeki tartışılmaz önemi, yalnızca mevcut sanayi tesislerinden değil, aynı zamanda eşsiz coğrafi ve lojistik üstünlüklerinden de kaynaklanmaktadır. Bu avantajlar, İskenderun’u Türkiye’nin ve bölgenin en önemli ticaret kapılarından biri yapmaktadır.
Coğrafi Konum ve Uluslararası Ticaret Kapısı
İskenderun, Türkiye’nin güneyinde, Akdeniz‘e açılan hayati bir liman şehridir. Bu konum, ona uluslararası ticarette benzersiz bir stratejik üstünlük sağlar:
- Bölgesel Yakınlık: Ortadoğu, Kuzey Afrika ve Avrupa pazarlarına olan doğrudan erişimi, ihracat işlemlerini hızlı ve maliyet-etkin hale getirir. Demir çelik ürünlerinin lojistik maliyetlerini düşürerek rekabet gücünü artırır.
- Liman Altyapısı: İskenderun Limanı, Türkiye’deki demir cevheri, hurda ve nihai demir çelik ürünlerinin ithalat ve ihracatında kritik bir rol oynar. Modern ve yüksek kapasiteli liman tesisleri, büyük ölçekli yüklemelerin ve boşaltmaların kesintisiz yapılabilmesine olanak tanır.
- Demiryolu Bağlantısı: Şehir, Türkiye’deki demiryolu hatlarının en güney ucunda yer alarak, üretilen çeliğin ve demir ürünlerinin iç kesimlere ve diğer bölgelere demiryolu ile hızlı ve güvenli bir şekilde taşınmasını sağlar.
Güçlü Sanayi Altyapısı: İSDEMİR ve Sektörün Tarihi
İskenderun’un sanayi altyapısının temelini, Türkiye’nin ağır sanayisinin öncü kuruluşlarından biri olan İskenderun Demir ve Çelik A.Ş. (İSDEMİR) oluşturur.
- İSDEMİR’in Rolü ve Kapasitesi: 3 Ekim 1970 tarihinde temelleri atılan İSDEMİR, Türkiye’nin kuruluş tarihi itibarıyla üçüncü, uzun mamul üretimi açısından ise en büyük entegre tesisidir. Günümüzde 5,8 milyon ton/yıl sıvı çelik kapasitesi ile Türkiye’nin aynı anda hem uzun (inşaat demiri, kütük, kangal) hem de yassı (sac) ürünleri üretebilen tek ve en büyük entegre tesisidir. Bu devasa üretim kapasitesi, İskenderun’u iç pazar arz güvenliği açısından hayati bir merkez haline getirir.
- Bölgesel Yoğunluk: İSDEMİR’in çevresinde kümelenen çok sayıda çelik toptancısı, distribütör ve yan sanayi kuruluşu, bölgedeki ticaret hacmini sürekli olarak canlı tutar ve bir demir çelik ihtisas merkezi oluşmasını sağlamıştır.
İskenderun Demir Fiyatları Güncel
(2025 Ekim Verileri)
İskenderun Demir fiyatları, tıpkı küresel borsalar gibi dinamik bir yapıya sahiptir ve piyasa koşullarına göre günlük hatta saatlik değişebilir. Türkiye’deki ana demir çelik üretim merkezlerinden biri olan İskenderun (ve yakınındaki Payas) piyasası, bu değişimleri en yakından yansıtan endekslerden biridir.
Aşağıdaki tabloda, 2025 yılının Ekim ayı başı itibarıyla İskenderun/Payas piyasası için bölgedeki kaynaklardan derlenen bazı gösterge fiyatları (KDV hariç, teslim şekline göre değişiklik gösterebilir) bulabilirsiniz.
Not: Bu fiyatlar KDV hariç olup, bölgesel farklılıklar, güncel piyasa koşulları, tonaj ve ödeme şekillerine göre değişiklik gösterebilir. En kesin fiyat teklifi için güvenilir tedarikçilerle doğrudan iletişime geçilmesi esastır.
Demir Fiyatlarını Etkileyen Kilit Küresel ve Yerel Dinamikler
İskenderun demir fiyatlarının belirlenmesi, basit bir maliyet hesaplamasından çok daha karmaşık bir süreçtir. Küresel ve yerel ekonominin çok sayıda değişkeni, nihai satış fiyatını doğrudan etkiler. Bu dinamikleri anlamak, doğru zamanda alım yapabilmek için hayati önem taşır.
Küresel Faktörler
Demir çelik piyasası, küresel emtia piyasalarına entegre durumdadır.
- Hurda Demir Fiyatları (Küresel Hurda Endeksi): Türkiye, demir çelik üretiminde büyük ölçüde hurda demir ithalatına bağımlıdır. Hurda, çeliğin ana hammaddelerinden biri olduğu için, uluslararası hurda fiyatlarındaki (özellikle ABD ve Avrupa kaynaklı) her dalgalanma, İskenderun piyasasına anında yansır.
- Küresel Ekonomik Büyüme ve Talep: Çin başta olmak üzere büyük ekonomilerdeki inşaat ve sanayi üretimindeki canlılık veya yavaşlama, dünya çelik talebini ve dolayısıyla fiyatları belirler. Küresel durgunluk beklentisi fiyatları aşağı çekerken, güçlü büyüme fiyatları artırır.
- Jeopolitik İstikrar: Ukrayna-Rusya savaşı, Ortadoğu’daki gerilimler gibi jeopolitik riskler, enerji ve hammadde tedarik zincirlerinde aksamalara yol açarak fiyatlar üzerinde büyük bir baskı oluşturur. İskenderun’un konumu, bu tür bölgesel risklerden doğrudan etkilenebilir.
Yerel ve Makroekonomik Faktörler
Türkiye’nin iç piyasa dinamikleri ve makroekonomik göstergeleri de fiyatlar üzerinde belirleyicidir.
- Döviz Kurları (USD/EUR): Ham madde (hurda, demir cevheri, kömür/kok) ve enerji ithalatı büyük ölçüde döviz üzerinden yapıldığı için, Türk Lirası’nın döviz karşısındaki değeri (özellikle Dolar/TL kuru), TL bazındaki nihai fiyatı doğrudan yükseltir veya düşürür.
- Enerji Maliyetleri: Demir çelik üretimi enerji yoğun bir süreçtir. Doğalgaz ve elektrik gibi enerji kaynaklarının fiyatındaki artışlar, tesislerin üretim maliyetini yükselterek fiyatlara yansır.
- Yurt İçi Talep ve İnşaat Sektörü Performansı: Konut projeleri, kentsel dönüşüm ve büyük altyapı projeleri gibi yurt içi inşaat faaliyetlerinin yoğunluğu, iç talebi artırarak fiyatların yükselmesine neden olur. Özellikle deprem bölgelerindeki yeniden inşa süreçleri, bölgesel talebi ve dolayısıyla İskenderun piyasasındaki fiyatları belirgin şekilde etkilemiştir.
- Hükümet Politikaları ve Vergilendirme: İthalat vergileri, anti-damping önlemleri, ihracat teşvikleri ve KDV oranları gibi hükümet düzenlemeleri, piyasaya yön verir ve maliyetleri doğrudan etkileyerek nihai fiyatları şekillendirir.
İskenderun Demir Fiyat Çeşitleri ve Ürün Bilgisi
İnşaat ve sanayi projelerinde kullanılan demir ve çelik ürünleri, türlerine ve özelliklerine göre farklı fiyatlandırılır.
İnşaat Demiri (Nervürlü Betonarme Çeliği)
Binaların ve yapıların taşıyıcı sistemlerinde kullanılan ana üründür. Fiyat, genellikle milimetre (mm) çapına göre farklılık gösterir:
- Küçük Çaplı Demirler (Q8 mm, Q10 mm): Kullanım esnekliği ve üretim hassasiyetinden dolayı ton başına fiyatları, kalın çaplı demirlere göre genellikle daha yüksektir.
- Orta ve Kalın Çaplı Demirler (Q12 mm – Q32 mm): En yaygın kullanılan ve temel taşıyıcı sistemlerdeki demirlerdir. Fiyatları, ince çaplara göre daha uygun seviyelerde seyreder.
- Nervürlü ve Düz Demir Farkı: Nervürlü demir (üzeri dişli), betonla daha güçlü bir kenetlenme sağladığı için yapısal dayanıklılıkta düz demire göre daha fazla tercih edilir ve bu özellik, fiyatına yansır. Türkiye’de inşaat projelerinde neredeyse tamamen nervürlü demir kullanılmaktadır.
Diğer Önemli Çelik Ürünleri
- Kangal Demir (Filmaşin): Çeşitli tel, çivi ve çubuk ürünlerinin üretimi için bir hammadde görevi görür. Farklı kalitelerde (nervürlü veya düz) bulunabilir.
- Çelik Hasır (Kafes Demirleri): Döşeme, duvar ve yol inşaatlarında betonarme yapıların yüzey gerilmesini dengelemek için kullanılan önceden kaynaklanmış hazır kafeslerdir. Metrekare veya ton bazında fiyatlandırılır.
- Hurda Demir: Demir çelik tesisleri için ana hammadde kaynaklarından biridir. Fiyatları, uluslararası hurda piyasası ve yerel tedarik imkanlarına göre sürekli değişir. Hurda satarken, tartı güvenilirliği ve hurdanın temizliği (yabancı madde oranı) fiyatı doğrudan etkileyen faktörlerdir.
Akıllı Alım Stratejileri: Fiyatı Belirleyen Ticari Koşullar
En iyi demir fiyatını yakalamak için yalnızca güncel piyasa endekslerini bilmek yeterli değildir. Aynı zamanda ticari koşulları doğru müzakere etmek de büyük önem taşır.
Miktar ve Tonaj Avantajı
Demir çelik sektöründe tonaj ve miktar, fiyat üzerinde en büyük etkiye sahip unsurlardan biridir.
- Yüksek Tonajlı Alımlar (Toptan): Üretici veya büyük distribütörler, yüksek tonajlı (örneğin 100 ton ve üzeri) alımlara özel iskontolar ve indirimler uygularlar. Bu, birim maliyeti önemli ölçüde düşürür.
- Stok ve Parti Miktarı: Tedarikçinin elindeki mevcut stok miktarı ve istenen ürünün tek bir partide mi yoksa parça parça mı sevk edileceği, fiyatlandırmayı etkiler.
Ödeme Şekli ve Vadeler
Ödeme yönteminiz, fiyat teklifini doğrudan etkileyen bir diğer kritik faktördür.
- Peşin Ödeme: En uygun fiyat teklifi genellikle peşin (nakit) alımlarda sunulur. Tedarikçi için finansal riskin sıfır olması, fiyat avantajı olarak müşteriye yansır.
- Vadeli Ödeme: Çek, senet veya belirli vadelerle yapılan ödemelerde, tedarikçi vade farkını ve finansal maliyetini fiyata ekler. Bu durum, nihai ton fiyatını yükseltir.
Nakliye ve Teslimat Şekli (Lojistik)
Demir fiyatları, teslimat şekline göre iki ana kategoriye ayrılır:
- Fabrika/Depo Teslim (EXW/FCA): Demir ürünlerini tedarikçinin deposundan veya fabrikasından almayı taahhüt ettiğiniz fiyattır. Nakliye ve lojistik masrafları tamamen alıcıya aittir. Bu fiyat, temel maliyeti gösterdiği için en düşük fiyattır.
- Şantiye Teslim (DDP/Delivered Duty Paid): Nakliye, sigorta ve diğer lojistik maliyetlerinin satıcı tarafından karşılanarak, demirin doğrudan şantiyenize teslim edildiği fiyattır. Lojistik maliyetleri fiyata dahil olduğu için fabrika teslim fiyattan daha yüksek olacaktır.
İskenderun ve Çevresinde Güvenilir Demir Çelik Tedarikçileri
İskenderun’da doğru tedarikçi seçimi, sadece uygun fiyat değil, aynı zamanda kalite güvencesi ve kesintisiz lojistik anlamına gelir. Güvenilir bir tedarikçide aranması gereken temel özellikler şunlardır:
- Sertifikasyon ve Kalite Belgeleri: Satın alınan her ürünün TSE (Türk Standartları Enstitüsü) belgesine ve ilgili uluslararası kalite standartlarına (ISO) sahip olması zorunludur. Projenizin güvenliği için kalite belgesiz, menşei belirsiz ürünlerden kesinlikle kaçınılmalıdır.
- Referanslar ve Pazar Deneyimi: Özellikle büyük ölçekli projeler için uzun yıllardır sektörde faaliyet gösteren, iyi referanslara sahip ve kurumsal yapıya sahip firmalar tercih edilmelidir.
- Stok Yeterliliği ve Lojistik Gücü: Büyük projelerde ani talep artışlarını karşılayabilecek yeterli stoğa sahip olması ve kendi lojistik altyapısı (kamyon/tır filosu) veya güçlü anlaşmalı nakliye çözümleri olması, teslimat sürekliliği için hayati öneme sahiptir.
İskenderun bölgesinde demir çelik sektörünün önde gelen oyuncuları arasında, entegre tesisler (İSDEMİR), büyük yerel demir çelik toptancıları, Payas bölgesinde yoğunlaşan haddehaneler ve bu tesislerin yetkili bölgesel bayileri/distribütörleri yer almaktadır.
Fiyat Teklifi Alırken Unutulmaması Gerekenler:
Fiyat teklifi isterken, sadece ton fiyatına odaklanmak yerine, aşağıdaki bilgileri netleştirmeniz gerekir:
- Teslim Şekli: Fabrika teslim mi, şantiye teslim mi?
- Ödeme Şekli: Peşin mi, vadeli mi? (Vade süresi belirtilmelidir)
- Nakliye Kimin Sorumluluğunda: Nakliye bedelinin fiyata dahil olup olmadığı.
- Vergi Durumu: Fiyatın KDV dahil mi yoksa KDV hariç mi olduğu.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Demir fiyatları günlük mü değişir?
Sonuç: Evet.
Döviz kurları (özellikle Dolar kuru), uluslararası hurda piyasalarındaki dalgalanmalar ve yurt içi talepteki anlık değişimler nedeniyle demir fiyatları gün içinde bile birkaç kez değişebilir. Bu dinamik yapı, fiyatların günlük olarak takip edilmesini zorunlu kılar.
Küçük çaplı (Q8-Q10 mm) demirler neden daha pahalıdır?
Sonuç: Üretim maliyetlerinin ve talebin yüksek olması.
Daha ince çaplı demirlerin üretiminde kullanılan haddeleme süreci, kalın çaplı demirlere göre daha fazla hassasiyet ve daha yavaş bir üretim hızı gerektirir. Bu durum, birim üretim maliyetini artırır. Ayrıca, ince çaplı demirlere olan sürekli yüksek talep de fiyatlarının yüksek kalmasında etkilidir.
Nervürlü demir ile düz demir arasındaki fiyat farkı ne kadardır?
Sonuç: Nervürlü demir daha pahalıdır.
Nervürlü demirin (dişli) üretim maliyeti, düz demire (dişsiz) göre biraz daha yüksektir. Ancak Türkiye’de inşaat sektöründe düz demir kullanımı neredeyse tamamen terk edildiği için, bu iki ürün arasında belirgin bir fiyat farkından ziyade, piyasanın baskın olarak nervürlü demire odaklanmasından söz edilebilir.
Hurda demir satarken nelere dikkat edilmeli?
Sonuç: Tartı doğruluğu ve hurdanın kalitesi.
Hurdanın satışında öncelikle kullanılacak tartının doğruluğu ve resmiyetini kontrol edin. Ayrıca hurdanın temizlik derecesi (içindeki yabancı maddeler, pas oranı) fiyatı doğrudan etkileyeceği için, hurdanın mümkün olduğunca temiz ve ayrıştırılmış olması önemlidir. Güncel yerli hurda fiyatlarının takip edilmesi de doğru fiyattan satış yapmanızı sağlar.
Demir fiyatı hesaplama formülü nedir?
Sonuç: Toplam Maliyet = (Tonaj Birim Fiyat) + Nakliye + Vergi.
Temel demir alım maliyeti, satın alınan toplam tonaj ile güncel birim ton fiyatının çarpılmasıyla bulunur. Buna ek olarak, nakliye ve lojistik bedelleri ile yasal zorunluluk olan KDV (Katma Değer Vergisi) eklenerek toplam maliyet hesaplanır. Unutulmamalıdır ki, birim ton fiyatı, yukarıda bahsedilen ticari koşullara (ödeme şekli, teslimat yeri) göre satıcı tarafından belirlenir.
Genel Değerlendirme
İskenderun, sahip olduğu derin tarihi kökler, Türkiye’nin en büyük entegre tesisi olan İSDEMİR’i barındırması ve kritik liman/lojistik altyapısıyla demir çelik sektörünün vazgeçilmez bir stratejik üssüdür. Piyasa takibinizi yaparken sadece güncel fiyatlara değil, bu fiyatları etkileyen küresel hammadde, enerji maliyetleri ve döviz kuru gibi makroekonomik faktörlere de dikkat etmek, uzun vadeli ve kârlı alım stratejileri geliştirmenin temelini oluşturur. Güvenilir ve sertifikalı tedarikçilerle çalışarak, projelerinizin sağlamlığını ve finansal başarısını garanti altına alabilirsiniz.
